Συνοχή των πολιτικών

Γράφει ο Π. Ιωακείμ

Η επισήμανση της Επιτροπής για την ανάγκη συνεκτικότητας των πολιτικών που γίνεται στη Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση έχει ιδιαίτερη αναπτυξιακή σημασία.

Η επισήμανση αντικατοπτρίζει την πολυπλοκότητα του έργου της σύγχρονης διακυβέρνησης οποιουδήποτε επιπέδου. Η πολυπλοκότητα αυτή πηγάζει τόσο από τη θεσμική όσο και την τομεακή διασύνδεση των δράσεων σε μια ανεπτυγμένη – και άρα πολύπλοκη - κοινωνία.

Με τη χρήση του όρου ‘θεσμική διασύνδεση’ αναφερόμαστε στο γεγονός ότι στις σύγχρονες ανεπτυγμένες κοινωνίες η πρόοδος και η κοινωνική βελτίωση προκύπτουν μέσα από συγκλίνουσες πολιτικές διαφορετικών θεσμικών οργάνων. Επί παραδείγματι, τους πολιτικούς στόχους: ‘διαφύλαξη και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής’, ‘εξυπηρέτηση του πολίτη’, ‘προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος’ ή ‘ανάδειξη και αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων’ θα τις συναντήσουμε, λίγο-πολύ, στις προεκλογικές διακηρύξεις φορέων της κεντρικής πολιτικής σκηνής, των Περιφερειών και των δήμων. Δεν υπάρχει καμιά αντίφαση σε αυτό και καμιά σύγκρουση αρμοδιοτήτων.

Όλοι οι προανεφερθέντες φορείς μπορεί και πρέπει να ασχοληθούν με αυτά τα θέματα. Αυτό που επιβάλλεται είναι οι πολιτικές δράσεις (συχνά μάλιστα από τον ίδιο φορέα…)  για αυτά τα θέματα να μην ακυρώνει η μία την άλλη. Ακόμα καλύτερα: η μία να δημιουργεί προστιθέμενη αξία στην άλλη. Αυτό είναι το νόημα της επίκλησης για ύπαρξη συνοχής στις δράσεις.

Ως προς τη χρήση του δεύτερου όρου ‘τομεακή διασύνδεση’ αναφερόμαστε στην αλληλεξάρτηση και συνάφεια που υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ αποτελεσμάτων μιας δράσης σε διαφορετικούς τομείς πολιτικής.  Όπως έχει ήδη αναλυθεί, οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης επιβάλλουν να συνεξετάζουμε τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές συνιστώσες που έχουν όλες οι δράσεις.

Στον Πίνακα 1 δίνεται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πόσες σημαντικές διαστάσεις έχει μια συνηθισμένη δράση όπως λ.χ. η ‘συντήρηση  και αναβάθμιση πεζοδρομίων’. Πιθανόν, για κάποιους επιφανειακούς κριτές, μια τέτοια δράση να αποτελεί ‘έργο βιτρίνας’, αλλά η μελέτη του Πίνακα 1 πείθει περί του αντιθέτου και αναδεικνύει την πολυπαραμετρικότητα του έργου και τις πραγματικές αναπτυξιακές διαστάσεις που πρέπει να συνυπολογίζονται στην καθημερινή άσκηση διακυβέρνησης.

Πίνακας 1. Επηρεαζόμενοι τομείς από τη δράση ‘συντήρηση  και αναβάθμιση πεζοδρομίων’
1.	Ασφάλεια	Ένα σωστό δίκτυο πεζοδρομίων σε μια πόλη: ● Μειώνει την πιθανότητα τροχαίου ατυχήματος σε πεζούς καθώς τους επιτρέπει να βαδίζουν με ασφάλεια στο πεζοδρόμιο. ● Μειώνει τα περιστατικά παραβατικής συμπεριφοράς καθώς η άνετη βάδιση προτρέπει τους πολίτες να κυκλοφορούν πεζί στην πόλη τους. Αυτό μεταφράζεται σε αυξημένη δημόσια εποπτεία των ανοικτών χώρων, κάτι που, διεθνώς, θεωρείται σοβαρός αποτρεπτικός παράγοντας παραβατικών συμπεριφορών.
2.	Ενίσχυση της τοπικής οικονομίας	Το τοπικό εμπόριο  και οι μονάδες ψυχαγωγίας, ενισχύονται σημαντικά από τη δυνατότητα άνετης και ασφαλούς κυκλοφορίας των πεζών.
3.	Αξιοποίηση κοινωνικών υποδομών	Η δυνατότητα άνετης και ασφαλούς κυκλοφορίας των πεζών επιτρέπει σε ηλικιωμένους και παιδιά να επισκέπτονται και να αξιοποιούν κοινωνικές υποδομές της πόλης όπως αθλητικές εγκαταστάσεις, ΚΑΠΗ, Πνευματικά-Πολιτιστικά κέντρα, πάρκα  κλπ
4.	Αύξηση της χρήσης των Μ.Μ.Μ	Πόλη με καλό δίκτυο πεζοδρομίων κάνει ασφαλέστερη τη διαδρομή ‘Σπίτι- Στάση λεωφορείου’ και αυτό- έχει αποδειχθεί διεθνώς- οδηγεί σε μείωση της χρήσης ΙΧ και αύξηση της χρήσης των ΜΜΜ.
5.	Μείωση του θορύβου και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης	Η μείωση της χρήσης ΙΧ που επιτυγχάνεται με τα σωστά δίκτυα πεζοδρομίων συντελεί στη μείωση του θορύβου και της εκπομπής ρύπων.
6.	Μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού	Το σωστό πεζοδρόμιο επιτρέπει στον ηλικιωμένο και το άτομο με ειδικές ανάγκες ναι κινηθεί ασφαλέστερα στην πόλη. Αυτή η αυξημένη δυνατότητα μετακίνησης αποτελεί –εξορισμού- μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού λόγω προβλημάτων προσβασιμότητας.
7.	Βελτίωση της ελκυστικότητας της πόλης	Μια πόλη με εικόνα δρόμων που συναντάς πολίτες όλων των ηλικιών να κινούνται στους δρόμους της δείχνει μια πόλη ανθρώπινη, ζωντανή  και ελκυστική.
8.	Προστασία και βελτίωση της Υγείας	Είναι γνωστό πως η ήπια βάδιση είναι εξαιρετική άσκηση για όλες τις ηλικίες. Τα ασφαλή και άνετα πεζοδρόμια  σε αστικές περιοχές προσφέρονται για αυτή τη δραστηριότητα.
9	Αισθητική	Η συντήρηση και κατασκευή νέων πεζοδρομίων βελτιώνει την αισθητική των ανοιχτών χώρων της πόλης.

Αν η λογική του ανωτέρω πίνακα εφαρμοζόταν στις διαδικασίες εφαρμογής του ΕΣΠΑ  είναι πιθανόν να είχαμε λίγο καλύτερη- και πιο αναπτυξιακή- απορρόφηση κοινοτικών πόρων. Αντ΄ αυτού, είχαμε ‘βιοκλιματικές παιδικές χαρές’ και δη με κόστος εκατομμυρίων ευρώ…

          4Παρεμπίπτουσες πολιτικές: το ισχυρό αναπτυξιακό μέσο
       4Χρήσιμοι σύνδεσμοι

*