Χάσαμε τελείως το μέτρο…

Ένας επιλοχίας του Ελληνικού Στρατού έστειλε επιστολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας  και τον

Οι Δείκτες Απόδοσης

Γράφει ο Π. Ιωακείμ

Εκτός από τους δείκτες βιώσιμης ανάπτυξης που ενδιαφέρουν κυρίως την πολιτική ηγεσία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υπάρχουν και οι δείκτες απόδοσης, που πρέπει να ενδιαφέρουν τόσο την πολιτική ηγεσία του ΟΤΑ όσον και αυτούς που είναι υπεύθυνοι έργου.

Σε ό,τι αφορά το χειρισμό μεταξύ των δύο ειδών δεικτών δεν υπάρχει διαφορά. Απλώς, οι δείκτες απόδοσης είναι πλησιέστερα στους αγοραίους κανόνες και στοχεύσεις, ενώ οι δείκτες βιώσιμης ανάπτυξης είναι πλησιέστερα στους κανόνες του management.

Όπως είναι αναμενόμενο, υπάρχουν πολλοί πιθανοί δείκτες για κάθε επιθυμητό αποτέλεσμα, ωστόσο κάποιοι από αυτούς μπορεί να είναι πιο κατάλληλοι και χρήσιμοι από άλλους. Κατά συνέπεια, στον αρχικό σχεδιασμό δεν επιλέγουμε τους πρώτους δείκτες που έρχονται στο νου, αλλά θα πρέπει να δημιουργηθεί πρώτα ένας κατάλογος με τους πιθανούς δείκτες και στη συνέχεια να αξιολογηθούν αυτοί οι δείκτες με βάση ένα σύνολο κριτηρίων επιλογής (π.χ. να είναι αντικειμενικοί, άμεσοι, επαρκείς, ποσοτικοί, πρακτικοί, αξιόπιστοι κλπ.).

Για να είναι δυνατή η παρακολούθηση της υλοποίησης ενός Έργου και η αξιολόγηση της απόδοσής του σε σύγκριση με τους διατυπωμένους στόχους και σκοπούς για αυτό, είναι αναγκαία η χρησιμοποίηση ενός συνόλου δεικτών που θα μπορούσαν να αποφασιστούν κατά τη Φάση Προγραμματισμού, έτσι ώστε να είναι δυνατή η συλλογή των σχετικών με αυτούς δεδομένων. Οι δείκτες είναι συνήθως ποσοτικά μέτρα, μπορούν όμως να είναι και ποιοτικές παρατηρήσεις. Ορίζουν τον τρόπο με τον οποίο η απόδοση θα μετράται βάσει συγκεκριμένης κλίμακας, χωρίς να καθορίζεται συγκεκριμένο επίπεδο επίτευξης. Τα διάφορα επίπεδα δεικτών έχουν ως εξής

l	Οι οικονομικοί δείκτες (financial indicators) χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση της προόδου βάσει των δεσμεύσεων και καταβολών των διαθέσιμων για το Έργο κεφαλαίων σε σχέση με το κόστος αυτού.
l	Οι δείκτες εκροών (output indicators) έχουν σχέση με τη δραστηριότητα. Μετρώνται σε φυσικές μονάδες (π.χ. μήκος κατασκευασθέντος δρόμου).
l	Οι δείκτες αποτελεσμάτων (result indicators) έχουν σχέση με τα άμεσα και έμμεσα αποτελέσματα που επιφέρει ένα Έργο. Παρέχουν πληροφορίες για τις αλλαγές π.χ. στη συμπεριφορά, την ικανότητα ή την απόδοση των άμεσων δικαιούχων. Οι δείκτες του είδους αυτού είναι δυνατόν να αναφέρονται σε φυσικά μεγέθη (μείωση χρόνου μετάβασης, αριθμός επιτυχόντων εκπαιδευομένων, αριθμός τροχαίων ατυχημάτων κλπ.) ή να είναι οικονομικής φύσης (π.χ. μείωση του κόστους μεταφορών).
l	Οι δείκτες επιπτώσεων (impact indicators) αναφέρονται στις συνέπειες του Έργου πέραν της άμεσης επίδρασης στους άμεσους δικαιούχους του (αναφέρονται δηλ. στις συνέπειες που εμφανίζονται μετά την παρέλευση κάποιου χρόνου αλλά συνδέονται άμεσα με τις ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν).

Οι οικονομικοί δείκτες και οι δείκτες εκροών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση της προόδου ενός Έργου, ενώ οι δείκτες αποτελεσμάτων και επιπτώσεων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση του αποτελέσματος του Έργου κατά την περίοδο κανονικής λειτουργίας του (post-project period).

Παράδειγμα: Πιθανοί δείκτες για μεγάλο Έργο υποδομής (π.χ. κατασκευή δρόμου)

	Περιγραφή	Δείκτες
Εκροές	Κατασκευή δρόμου	Οικονομικοί: κόστος Φυσικοί: κατασκευασθέντα χιλιόμετρα
Αποτελέσματα	Μειωμένος χρόνος μετάβασης Μειωμένο κόστος μεταφορών	Εξοικονόμηση χρόνου σε λεπτά Εξοικονόμηση κόστους (%)
Συγκεκριμένες επιπτώσεις	Αυξημένες ροές ατόμων και αγαθών	Ροές κυκλοφορίας

Χρησιμοποιώντας τους δείκτες που ορίστηκαν πιο πάνω, μπορεί κανείς επίσης να μετρήσει έννοιες όπως η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα.

Η αποτελεσματικότητα (effectiveness) συγκρίνει αυτό που έγινε με αυτό που είχε αρχικά προγραμματιστεί, δηλ. συγκρίνει τις πραγματικές με τις αναμενόμενες  ή εκτιμώμενες εκροές, τα αποτελέσματα ή/και τις επιπτώσεις.

Η αποδοτικότητα (efficiency) εξετάζει το λόγο μεταξύ των εκροών, των αποτελεσμάτων ή/και των επιπτώσεων του Έργου και των εισροών (ιδιαίτερα των οικονομικών πόρων) που χρησιμοποιήθηκαν για την επίτευξή τους.

Κατά κανόνα, οι δείκτες που επιλέγονται πρέπει να έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:

l	Πρέπει να είναι συναφείς με τους βασικούς στόχους του Έργου.
l	Πρέπει να είναι σχετικώς λίγοι σε αριθμό και με ουσιαστική σημασία.
l	Τα δεδομένα που απαιτούνται για τον υπολογισμό των δεικτών πρέπει να είναι εύκολα διαθέσιμα και να αποκτώνται έγκαιρα και με λογικό κόστος.
l	Οι δείκτες απόδοσης θα πρέπει, στο μέτρο του δυνατού, να επιτρέπουν την ποσοτική μέτρηση της προόδου, του αποτελέσματος ή της επίπτωσης. Ωστόσο, για ορισμένους στόχους έργων (π.χ. ανάπτυξη ικανοτήτων) μπορεί να είναι αναγκαία η διαμόρφωση ποιοτικών δεικτών για τη μέτρηση της επιτυχίας, οι οποίοι ωστόσο θα πρέπει παράλληλα να επιτρέπουν την αξιόπιστη παρακολούθηση.

Συνήθως, για να δημιουργήσει τον αρχικό κατάλογο πιθανών δεικτών, ο υπεύθυνος Συντονιστής ενός έργου οργανώνει μία συνάντηση παραγωγής ιδεών με όλα τα μέλη της ομάδας Έργου, ζητά τη γνώμη ειδικών στο πεδίο της παρέμβασης και συνεργάζεται με άλλους φορείς που υλοποιούν έργα με παρεμφερές αντικείμενο και συνεπώς μπορεί να έχουν χρησιμοποιήσει αντίστοιχους δείκτες στο παρελθόν.

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει ένα παράδειγμα δεικτών απόδοσης.

ΠΙΝΑΚΑΣ

ΠΕΔΙΟ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ	ΕΚΡΟΕΣ	ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ	ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Ανάπλαση περιοχής	lm2 νέων πεζοδρομίων lm2 νέου  πράσινου νέα φωτιστικά σώματα lm2 πλατειών	lΑριθμός κατοίκων στην αναβαθμισμένη περιοχή lΝέες επιχειρήσεις που εγκαταστάθηκαν στην αναβαθμισμένη περιοχή	l % των κατοίκων που επιθυμούν να μείνουν στην ίδια περιοχή τα επόμενα 5 χρόνια l νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν 2 χρόνια μετά την ανάπλαση της περιοχής l % μεταβολή των περιστατικών βίας τη διετία μετά την ανάπλαση

     4Περισσότερα

Σκάνδαλο 85 εκατ. από τους «στρατηγούς» του κάμπου

Στο στόχαστρο του ΣΔΟΕ και του οικονομικού εισαγγελέα μπαίνουν

Κριτική για τη χρήση των Παγκόσμιων Δεικτών Διακυβέρνησης

Γράφει ο Π. Ιωακείμ

 …Not everything that can be counted counts, and not everything that counts can be counted…

(…Ούτε ό,τι μετριέται είναι πάντοτε σημαντικό, ούτε οποιοδήποτε σημαντικό είναι πάντοτε μετρήσιμο…)

                                                                                                                  Albert Einstein

Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι οι Παγκόσμιοι δείκτες Διακυβέρνησης (WGI)  είναι ένα πολύ χρήσιμο εμπειρικό μέσο για την παρακολούθηση βασικών κοινωνικών λειτουργιών σε όλες τις χώρες του κόσμου. Δεδομένου ότι η αναφορά στους WGI αποτελεί τη συχνότερη, ίσως, βιβλιογραφική πηγή στη σχετική αρθρογραφία κρίνεται απαραίτητο να εξετάσουμε, έστω και εν συντομία, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς αυτού του μέσου. Τι ακριβώς ‘μετράμε’ με αυτούς τους δείκτες, τι σημαίνουν τα αποτελέσματα των μετρήσεων, και πόσο απόλυτοι μπορούμε  να είμαστε για τα εξαγόμενα συμπεράσματα; 

Κατά τους εισηγητές των Παγκόσμιων δεικτών Διακυβέρνησης η σημαντική χρησιμότητα των δεικτών πηγάζει από τους εξής τέσσερις  λόγους:

(α) Παρέχουν πολύ ευρεία κάλυψη λειτουργικών χαρακτηριστικών μιας  χώρας, πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που παρέχεται από οποιαδήποτε άλλη μοναδιαία πηγή στοιχείων για τη διακυβέρνηση.

(β) Με τη διαδικασία μεσοστάθμισης στοιχείων από πολλές  διαφορετικές πηγές επιτυγχάνεται  η παροχή τεράστιου πλήθους επί μέρους στοιχείων.

(γ) Η δημιουργία μέσων όρων βοηθά  στην εξομάλυνση αναπόφευκτων ιδιοσυγκρασιακών διαφορών στη διακυβέρνηση  και έτσι να είναι πιο κατατοπιστική και χρηστική από οποιαδήποτε μοναδιαία πηγή στοιχείων για τη διακυβέρνηση.
(δ) Οι εκτιμήσεις της διακυβέρνησης συνοδεύονται (κάτι ασυνήθιστο  στον τομέα αυτό) από ρητή αναφορά στα περιθώρια λάθους. Αυτή η αναφορά  που υποδεικνύει  με διαφάνεια την αναπόφευκτη αβεβαιότητα που ενυπάρχει ι στη μέτρηση της διακυβέρνησης.  

Στο χώρο της θεωρίας σφαλμάτων υπάρχει ο όρος ‘guesstimates’ που προκύπτει από τις λέξεις guess και estimate (υποθέτω και εκτιμώ). Στα Ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως ‘υποθεκτιμήσεις’ και σημαίνει αυτό ακριβώς που δηλώνουν τα δύο συνθετικά του : υποθέσεις, στη βάση κάποιων εκτιμήσεων. Οι εκτιμήσεις δεν αποτελούν μετρήσεις και μπορεί να βασίζονται σε προηγούμενη εμπειρία, σε γενικές πληροφορίες ή σε κάποιες ενδείξεις.

Από τη φύση τους, οι υποθεκτιμήσεις έχουν περιορισμένη εγκυρότητα. Παρά ταύτα, πρέπει να τονίσουμε πως πολύ συχνά, αυτή η διαδικασία- να γίνονται υποθέσεις βάσει εκτιμήσεων- έχει οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση επιστημονικών μεθόδων. Τυπικό παράδειγμα εξέλιξης της διαδικασίας των υποθεκτιμήσεων σε επιστημονικό πεδίο είναι η σημερινή Μετεωρολογία. Άλλωστε, ένα σημαντικό τμήμα των ανθρώπινων αποφάσεων και δράσεων βασίζεται σε υποθεκτιμήσεις. Επί παραδείγματι, για την  ειλικρίνεια, τις προθέσεις, την αποφασιστικότητα ή τις ηθικές αντοχές κάποιου ανθρώπου δε μπορούμε παρά να κάνουμε υποθεκτιμήσεις- και βάσει αυτών να προχωρήσουμε σε σχεδιασμό και δράσεις.

Με βάση τα ανωτέρω, οι Παγκόσμιοι δείκτες διακυβέρνησης αποτελούν υποθεκτιμήσεις των ερωτωμένων - πολιτών ή κοινωνικών φορέων- και ως τέτοιοι πρέπει να αντιμετωπίζονται. Αλλά αυτή δεν είναι η μόνη επιφύλαξη για τις δυνατότητες χρήσης και για την εγκυρότητα των WGI. Μερικές από τις κριτικές αφορούν σε καθαρώς μαθηματικά θέματα χειρισμού των στατιστικών στοιχείων. Υπάρχουν όμως και θέματα ευρύτερου κοινωνικο-πολιτικού ενδιαφέροντος.

Μια σοβαρή κριτική είναι ότι τα  πολλά από τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται  για τον προσδιορισμό των WGI απεικονίζουν μονόπλευρα τα ενδιαφέροντα της παγκόσμιας οικονομικής ελίτ. Η τεκμηρίωση αυτής της κριτικής είναι ότι πολλές από τις πηγές των στοιχείων είναι εταιρίες που ασχολούνται επαγγελματικά με τον προσδιορισμό επενδυτικού ρίσκου σε διάφορες χώρες για λογαριασμό πολυεθνικών επενδυτικών φορέων. Το πόσο οι έρευνες αυτών των εταιριών μπορούν να αποτελέσουν αντικειμενική βάση προσδιορισμού συνιστωσών της διακυβέρνησης σε μια χώρα είναι κάτι που διάφορα ενδιαφέροντα θα το προσεγγίσουν από διαφορετική πλευρά.

Μια άλλη σοβαρή κριτική για τους Παγκόσμιους δείκτες διακυβέρνησης είναι ότι οι πηγές δεδομένων (πολίτες, φορείς ή εξειδικευμένες εταιρείες) στις οποίες βασίζεται ο προσδιορισμός των  WGI επηρεάζονται υπερβολικά από τις πρόσφατες οικονομικές επιδόσεις, και / ή το επίπεδο ανάπτυξης μιας χώρας. Με άλλα λόγια, πλούσιες ή ταχέως αναπτυσσόμενες χώρες βαθμολογούνται με υψηλότερο βαθμό μόνο και μόνο επειδή έχουν εντυπωσιακή πρόσφατη πορεία.

Μία συχνή κριτική για τους  WGI αφορά στην πολυπλοκότητά τους. Για παράδειγμα, ο δείκτης  ‘ ελέγχου της διαφθοράς’ προκύπτει από το συνδυασμό 23 πηγών μόνο για την Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Ο μεγάλος αριθμός και η ποικιλομορφία των δεικτών, που συνδυάζονται για την παραγωγή ενός ενιαίου δείκτη κάνουν πολύ δύσκολη την κατανόησή του, και αυτό δεν αφορά μόνο στο δείκτη  ‘ελέγχου της διαφθοράς’.

      
Μία σοβαρότατη κριτική για τους δείκτες είναι ότι κινούνται σε ένα χώρο χωρίς θεωρητικά όρια και αξιολογικές αρχές. Δεν είναι, παραδείγματος χάριν, σαφές και γενικά συμφωνημένο, πότε οι φόροι είναι επιθυμητοί και πότε αποτελούν υπερβολική παρέμβαση και εμπόδιο ανάπτυξης.

Σε πολλές περιπτώσεις, η διαδικασία παραγωγής των δεικτών έχει χαρακτηριστεί ως αυθαίρετη: Για παράδειγμα η ομάδα  της World Bank για τον προσδιορισμό των  WGI χρησιμοποίησε  το δείκτη  ‘Οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί θα βλάψουν την ανταγωνιστικότητα’ από την Εκτελεστική Δημοσκόπηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, αλλά αγνόησε ότι η ίδια η έρευνα που χρησιμοποιεί η World Bank για άντληση των στοιχείων της  δίνει  υψηλές βαθμολογίες σε χώρες με υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος!

 
Τέλος, μια άλλη σημαντική κριτική είναι η συστηματική έλλειψη κατευθύνσεων που παράγεται από την ίδια τη σύνθεση των δεικτών. Επί παραδείγματι, υπάρχει δείκτης για τον  τομέα ‘Κράτος Δικαίου’ που βασίζεται στην ερώτηση ‘πόσο ασφαλείς αισθάνονται οι άνθρωποι των επιχειρήσεων για την περιουσία τους’, πράγμα που δεν παράγει καμία κατευθυντήρια πρόταση ή σκέψη. Αντιθέτως, αν η ερώτηση συμπληρωνόταν από το ερώτημα ‘γιατί αισθάνονται έτσι’ θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατασκευή δείκτη για την ενδεδειγμένη δράση.

Η χρήση δεικτών για αξιολόγηση και χάραξη πολιτικής αποτελεί ένα σημαντικό μέσο ορθολογισμού στην άσκηση διακυβέρνησης. Αλλά απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή ώστε η ανάγνωση, η ερμηνεία και η χρήση δεικτών να μη γίνεται άκριτα και επιφανειακά. Η φράση του Albert Einstein στην εισαγωγή του παρόντος άρθρου ουσιαστικά προειδοποιεί αφενός για την ανάγκη αποφυγής της αριθμολαγνείας και αφετέρου καλεί για αυστηρότερη επιστημονικότητα στον προσδιορισμό του έγκυρου και του σημαντικού.

Με τιμές αρχηγού κράτους η υποδοχή της εικόνας ‘Άξιον Εστί’

Η εικόνα της Παναγίας «Άξιον Εστί» έφτασε στη Θεσσαλονίκη, με την κανονιοφόρο «Αρματωλός», από τον ναό του Πρωτάτου, που

Οι Παγκόσμιοι Δείκτες ‘καλής’ διακυβέρνησης

 Γράφει ο Π. Ιωακείμ

 Η αποτελεσματική διαχείριση των προβλημάτων, αλλά και των οραμάτων μιας κοινωνίας που γίνεται διαρκώς πολυπλοκότερη, επιβάλλει να συνεξετάζονται σε ενιαίο εννοιολογικό πλαίσιο οι  έννοιες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,  της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, της κοινωνίας των πολιτών, της λογοδοσίας και του σεβασμού της διαφορετικότητας. Αυτή είναι και η μεγάλη χρηστικότητα του ορισμού της διακυβέρνησης: Σύμφωνα με αυτό τον γενικό ορισμό, είναι προφανές πως επιβάλλεται ή, εν πάση περιπτώσει, παρέχεται η δυνατότητα στενής εννοιολογικής αλληλοσύνδεσης της διακυβέρνησης με άλλες βασικές κοινωνικές έννοιες.

Έχει ενδιαφέρον να αναφέρουμε ότι για πολλά χρόνια, μεγάλοι διεθνείς Οργανισμοί Οικονομικής βοήθειας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες (όπως η World Bank) έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στη σταθεροποίηση και τις μεταρρυθμίσεις των κρατών που συντριπτικά επικεντρώνονταν στην μείωση του κράτους και την εφαρμογή  εκτεταμένων αποκρατικοποιήσεων. Στις αρχές της δεκαετίας του 90 αρχίζει να παρατηρείται μια σημαντική στροφή στην πολιτική της Παγκόσμιας Τράπεζας, καθώς συνειδητοποιεί ότι  οι περισσότερες από τις κρίσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες αντανακλούν στην ουσία τους  προβλήματα που σχετίζονται κυρίως με την ποιότητα διακυβέρνησης και όχι μόνο με τις οικονομικές  επιλογές. Ως εκ τούτου εισάγει ένα νέο πακέττο κριτηρίων που περιλαμβάνει θέματα όπως η διαφάνεια, η λογοδοσία και η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό, η Παγκόσμια Τράπεζα εισήγαγε ένα νέο τρόπο θεώρησης της διακυβέρνησης: τη χρηστή διακυβέρνηση.

Το 1993, η Παγκόσμια Τράπεζα ορίζει ως διακυβέρνηση τη ‘μέθοδο μέσω της οποίας γίνεται η διαχείριση των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών πόρων μιας χώρας για την ανάπτυξη’. Στον ορισμό αυτό η έννοια της διακυβέρνησης περιλαμβάνει τις παραδόσεις και τους θεσμούς δια των οποίων ασκείται η εξουσία και έχει ως συνιστώσες:

1. Τη δημοκρατικότητα των διαδικασιών προβολής, εκλογής, κρίσης, ελέγχου και αντικατάστασης των φορέων εξουσίας ( Κυβερνήσεων, Δημοτικών Αρχών κλπ).

2. Την ικανότητα των φορέων εξουσίας να μελετούν, να σχεδιάζουν, να προγραμματίζουν και, κυρίως, να υλοποιούν τις απαραίτητες πολιτικές.

3. Το σεβασμό ατόμων και φορέων- συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των φορέων εξουσίας- προς τους θεσμούς και τις διαδικασίες που ρυθμίζουν τις μεταξύ τους σχέσεις.

Για κάθε μια από τις τρεις αυτές συνιστώσες υπάρχουν 2 δείκτες προσδιορισμού της διακυβέρνησης. Ο επόμενος πίνακας 1 απεικονίζει τις συνιστώσες και τους δείκτες της διακυβέρνησης, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.

Πίνακας 1

Συνιστώσες και δείκτες της διακυβέρνησης

Συνιστώσες	Δείκτες
Δημοκρατικότητα των διαδικασιών εκλογής, κρίσης ελέγχου και αντικατάστασης των φορέων εξουσίας	1. Δείκτης VA, (Voice and Accountability) Συμμετοχή και Λογοδοσία- Προκύπτει από την καταγραφή των αντιλήψεων σχετικά με το  βαθμό στον οποίο οι πολίτες μπορούν συμμετέχουν ελεύθερα και αξιόπιστα στην επιλογή της κυβέρνησής τους, στις διαδικασίες και έκταση της λογοδοσίας των δομών εξουσίας καθώς και το βαθμό ελεύθερης έκφρασης των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.
	2. Δείκτης PV, (Political Stability, no Violence) Πολιτική σταθερότητα και απουσία βίας και τρομοκρατίας - Προκύπτει από την καταγραφή των αντιλήψεων σχετικά με το ενδεχόμενο αποσταθεροποίησης ή ανατροπής της κυβέρνησης από εξωθεσμικές διαδικασίες και ενέργειες συμπεριλαμβανομένων της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας.
Ικανότητα των φορέων εξουσίας να μελετούν, να σχεδιάζουν, να προγραμματίζουν και, κυρίως, να παρέχουν υπηρεσίες και να υλοποιούν τις απαραίτητες πολιτικές	3. Δείκτης GE, (Government Effectiveness) Αποτελεσματικότητα διακυβέρνησης - Προκύπτει από την καταγραφή των αντιλήψεων σχετικά με την ποιότητα της Δημόσιας Διοίκησης, το βαθμό ανεξαρτησίας της από πολιτικές πιέσεις, την ικανότητα διαμόρφωσης και εφαρμογής πολιτικών, καθώς και την τήρηση δεσμεύσεων για εφαρμογές τέτοιων πολιτικών.
	4. Δείκτης RQ, (Regulatory Quality) Ποιότητα των ρυθμίσεων - Προκύπτει από την καταγραφή των αντιλήψεων σχετικά με την ικανότητα των μηχανισμών εξουσίας να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν υγιείς πολιτικές και ρυθμίσεις που επιτρέπουν την προώθηση και ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα.
Σεβασμός ατόμων και φορέων -συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των φορέων εξουσίας- προς τους θεσμούς και τις διαδικασίες που ρυθμίζουν τις μεταξύ τους σχέσεις.	5. Δείκτης RL, (Rule of Law) Κράτος Δικαίου- Προκύπτει από την καταγραφή των αντιλήψεων σχετικά με το βαθμό στον οποίο οι κοινωνικοί εταίροι έχουν εμπιστοσύνη αλλά και τηρούν τους κανόνες της κοινωνίας, και ιδίως: την ποιότητα εκτέλεσης των συμβάσεων, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, την αστυνομία και τα δικαστήρια, καθώς και την πιθανότητα εμφάνισης εγκληματικότητας και βίας.
	6. Δείκτης CC, (Control of Corruption) Έλεγχος της Διαφθοράς - Προκύπτει από την καταγραφή των αντιλήψεων σχετικά με το βαθμό με τον οποίο ασκείται η δημόσια εξουσία για παράνομο (μικρό ή μεγάλο)  προσωπικό όφελος, καθώς και την διάβρωση των μηχανισμών εξουσίας  από τις πολιτικο-οικονομικές ελίτ και τα ιδιωτικά συμφέροντα.

Οι τιμές των έξι Παγκόσμιων Δεικτών Διακυβέρνησης (Worldwide Governance Indicators) που εισηγήθηκε και χρησιμοποιεί παγκοσμίως η World Bank μπορεί να κυμαίνονται από μηδέν μέχρι εκατό. Η τελική τιμή του κάθε δείκτη προκύπτει από τη σύνθεση των απαντήσεων που δίνουν πολίτες και εθνικοί κοινωνικοί και αναπτυξιακοί φορείς σε έρευνες εξειδικευμένων εταιριών δημοσκοπήσεων ή μεγάλων ερευνητικών Ινστιτούτων. Όσο υψηλότερος είναι ο δείκτης τόσο σημαίνει ότι αυξάνεται η εμπιστοσύνη/ ικανοποίηση του κοινού για το συγκεκριμένο τομέα διακυβέρνησης στη χώρα τους. Στην ουσία, λοιπόν, οι δείκτες καταγράφουν το πώς αντιλαμβάνονται οι πολίτες τις επιδόσεις των εξουσιαστικών μηχανισμών στη χώρα τους, τόσο σε εθνικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο.

Στους επόμενους πίνακες  2 - 7 παρουσιάζεται μια επιλογή σχετικών δεικτών του 2011 που δίνει η World Bank. Για λόγους σύγκρισης των αντιλήψεων που επικρατούν σε διάφορους κοινωνικούς και ερευνητικούς φορείς της χώρας μας για τις συνιστώσες της διακυβέρνησης, προχωρήσαμε στην παράλληλη παρουσίαση των αποτελεσμάτων άλλων χωρών του ευρωπαϊκού χώρου. Για τη διευκόλυνση πολύπλευρης σύγκρισης, περιλάβαμε στην επιλεγμένη ομάδα χώρες της Βόρειας Ευρώπης (Δανία, Φινλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο), της Κεντρικής  Ευρώπης (Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία), της Νότιας Ευρώπης (Ισπανία, Ιταλία) , χώρες του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας (Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία) καθώς και Βαλκανικές χώρες (Βουλγαρία, Αλβανία). Βεβαίως, κάποιες από αυτές τις χώρες μπορεί να έχουν διπλή ιδιότητα, με την έννοια ότι η Ουγγαρία π.χ. είναι και Κεντροευρωπαϊκή χώρα και χώρα του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας, όπως και η Βουλγαρία είναι και Βαλκανική χώρα και χώρα του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Πίνακας 2

Δείκτης διακυβέρνησης: VA- Συμμετοχή και Λογοδοσία

Βασισμένο σε στοιχεία της World Bank για το 2011

Από τον Πίνακα 2 παρατηρούμε ότι στον τομέα της καταγραφής των αντιλήψεων για Συμμετοχή και λογοδοσία οι πολίτες των Βόρειων και Κεντροευρωπαϊκών χωρών έχουν θετικότερη αντίληψη σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Αντιθέτως, οι πολίτες νέων μελών της Ε.Ε. (πχ. Βουλγαρία), καθώς και χωρών του Νότου (πχ. Ελλάδα, Ιταλία, Αλβανία) δηλώνουν πολύ λιγότερο ικανοποιημένοι από το βαθμό συμμετοχής και λογοδοσίας σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο.

Η πολύ θετική αντίληψη των πολιτών των Βορειοευρωπαϊκών χωρών για τις δημοκρατικές λειτουργίες και τις δυνατότητες συμμετοχής στα κοινά, καθώς και για τη λογοδοσία των φορέων εξουσίας δεν αποτελεί έκπληξη. Αποτελεί κοινή πίστη ότι στις χώρες αυτές λειτουργούν πολύ αποδοτικά οι δημοκρατικοί θεσμοί.

Το ότι πολίτες και κοινωνικοί φορείς χωρών του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας, όπως η Πολωνία ή η Τσεχία, έχουν αρκετά θετική γνώμη για τον τομέα ‘Συμμετοχή και λογοδοσία’ επιδέχεται διπλή ανάγνωση: είτε ότι οι πολίτες είναι πολύ ευχαριστημένοι καθώς κάνουν σύγκριση με το προηγούμενο κομμουνιστικό καθεστώς, είτε ότι πράγματι οι χώρες τους βρίσκονται σε επίπεδο ανώτερο των χωρών με  παράδοση στους δημοκρατικούς θεσμούς όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.

Στον επόμενο Πίνακα 3 παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της ομάδας των επιλεγμένων χωρών  για το δείκτη GE (Πολιτική σταθερότητα και απουσία βίας και τρομοκρατίας).

Πίνακας 3

Δείκτης διακυβέρνησης: PV- Πολιτική σταθερότητα και απουσία βίας και τρομοκρατίας

Από τον Πίνακα 3 παρατηρούμε ότι στον τομέα της καταγραφής των αντιλήψεων για πολιτική σταθερότητα και απουσία τρομοκρατίας,  οι πολίτες και οι κοινωνικοί φορείς της χώρας μας που μετέχουν στη συλλογή απόψεων δίνουν δείκτη που κυμαίνεται πολύ χαμηλά, περίπου μεταξύ 30% και 60%. Το αποτέλεσμα δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη, δεδομένης αφενός της παρουσίας τρομοκρατικών επεισοδίων στη χώρα μας με συχνότητα πολύ μεγαλύτερη από ό,τι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και αφετέρου λόγω των κοινωνικών εντάσεων και αντιδράσεων που προκύπτουν από την οικονομική συγκυρία. Ο τελευταίος αυτός λόγος πιθανόν αποτελεί και την εξήγηση για το χαμηλό δείκτη στην Ισπανία και την Ιταλία.

Πίνακας 4

Δείκτης διακυβέρνησης: GE- Αποτελεσματικότητα διακυβέρνησης

Βασισμένο σε στοιχεία της World Bank για το 2011

Για τον τομέα της αποτελεσματικότητας της διακυβέρνησης, ο δείκτης για τη χώρα μας βρίσκεται περίπου στο ίδιο επίπεδο με της Ιταλίας, αλλά πολύ χαμηλότερα από τις Βόρειο- και Κεντροευρωπαϊκές χώρες.

Πίνακας 5

Δείκτης διακυβέρνησης: RQ- Ποιότητα των ρυθμίσεων

Βασισμένο σε στοιχεία της World Bank για το 2011

Στο παραπάνω διάγραμμα καταγράφεται το εύρος των αντιλήψεων σχετικά με την ικανότητα της κυβέρνησης κάθε χώρας να προωθεί μεταρρυθμιστικές προσπάθειες και να εφαρμόζει εν γένει υγιείς πολιτικές που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία ο μέσος όρος για την Ε.Ε. - 27 ανέρχεται σε 85,3 /100, κάτι που πιστοποιεί μια θετική αντίληψη των Ευρωπαίων πολιτών για με την ποιότητα των ρυθμίσεων. Ένα ιδιαίτερο στοιχείο του Πίνακα είναι το εύρος των τιμών που λαμβάνει ο συγκεκριμένος δείκτης για την περίπτωση της Ελλάδας και της Ιταλίας, κάτι που αντικατοπτρίζει την απόσταση των απόψεων  των πολιτών και των φορέων (ακραία θετικές και ακραία αρνητικές) αναφορικά με τις μεταρρυθμιστικές ικανότητες και επιδόσεις των κυβερνήσεών τους.

Πίνακας 6

Δείκτης διακυβέρνησης: RL- Κράτος Δικαίου

Βασισμένο σε στοιχεία της World Bank για το 2011

Πίνακας 7

Δείκτης διακυβέρνησης: CC- Έλεγχος της Διαφθοράς

Βασισμένο σε στοιχεία της World Bank για το 2011

Στο παραπάνω διάγραμμα καταγράφεται το εύρος των αντιλήψεων σχετικά με τη διαφθορά που επικρατεί σε κάθε χώρα, καθώς και με βάση το βαθμό στον οποίο ασκείται η δημόσια εξουσία σε κεντρικό ή τοπικό επίπεδο για προσωπικό όφελος την διάβρωση των μηχανισμών εξουσίας  από τις πολιτικο-οικονομικές ελίτ και τα ιδιωτικά συμφέροντα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της World Bank, ο μέσος όρος για την Ε.Ε. - 27 ανέρχεται σε 79,5/100, ενώ για τη χώρα μας ο δείκτης έχει μέσον όρο τιμής τα 56/100, δηλαδή διαφορά από το μέσο ευρωπαϊκό όρο πάνω 23 μονάδες. Η διαφορά αυτή είναι η μεγαλύτερη από τους έξι δείκτες που παρουσιάστηκαν. Επιπλέον, το εύρος των τιμών για αυτόν τον δείκτη είναι το μεγαλύτερο, μαζί με αυτόν της Αλβανίας, από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Το τελευταίο εύρημα είναι δύσκολο να ερμηνευθεί καθόσον, εκ πρώτης όψεως, δείχνει να υπάρχει τεράστια διάσταση απόψεων τόσο μεταξύ των πολιτών όσο και των κοινωνικών φορέων για το αν υπάρχει σημαντική διαφθορά στη χώρα μας. 

        4  Περισσότερα

*