Χάρτα των πολιτών

Γράφει ο Π. Ιωακείμ
Ένας  φορέας που επιδιώκει ειλικρινά την στήριξη και εξυπηρέτηση του πολίτη δε μπορεί να αρκείται σε μια δήλωση προθέσεων στο καταστατικό του. Η λειτουργία του οφείλει να χαρακτηρίζεται από τρία πολύ συγκεκριμένα στοιχεία. Τα στοιχεία αυτά είναι:
1.	Υπηρεσιακά πρότυπα (service standards) προσανατολισμένα στον πολίτη.
2.	Επικοινωνία- διάλογος με τους πολίτες.
3.	Έλεγχος – παρακολούθηση – αξιολόγηση- βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Το ζητούμενο είναι αυτά τα τρία στοιχεία να αποτελέσουν μια σταθερή δέσμευση του φορέα ή της υπηρεσίας προς τους πολίτες. Αυτή η σταθερή δέσμευση συνήθως αναφέρεται ως ‘Χάρτα’ και τη συναντάμε με αυξανόμενη συχνότητα σε διεθνείς Οργανισμούς, αλλά και μεγάλες εταιρείες.

1. Υπηρεσιακά πρότυπα προσανατολισμένα στον πολίτη
Υπάρχουν τρία στοιχεία ιδιαίτερης χρησιμότητας για τη διαμόρφωση των προτύπων που πρέπει να έχουν οι υπηρεσίες  στην επαφή τους με τους πολίτες. Το πρώτο στοιχείο αφορά στη συνέπεια της υπηρεσίας προς τις δεσμεύσεις της. Αν, για παράδειγμα, δεσμευτεί ότι η έκδοση διαβατηρίου θα γίνεται σε 72 ώρες, τότε αυτή η δέσμευση θα πρέπει να τηρείται απαρεγκλίτως. Το ίδιο ισχύει αν ένας δήμος δεσμευτεί ότι κάθε Παρασκευή θα συλλέγει τα ογκώδη οικιακά απόβλητα από μια περιοχή. Αν η υπηρεσία είναι ασυνεπής προς τις δεσμεύσεις της τότε σύντομα οι πολίτες θα μιμηθούν την πρακτική της και θα βγάζουν τα ογκώδη απορρίμματα κατά το δοκούν. Όσοι έχουν μελετήσει τη συμπεριφορά των Δημοτικών υπηρεσιών στο εξωτερικό γνωρίζουν με πόση ευλάβεια οι Δημοτικές υπηρεσίες τηρούν τις δεσμεύσεις τους. Το δεύτερο χρήσιμο σημείο είναι η ανάγκη οι υπάλληλοι και η ηγεσία της Διοίκησης να βάζουν τον εαυτό τους στη θέση των πολιτών που συναλλάσσονται με την υπηρεσία. Λίγο – πολύ ο κάθε πολίτης θέλει:
ü	Να αντιμετωπισθεί από τον υπάλληλο ως ειλικρινής και όχι ως εν δυνάμει απατεώνας.
ü	Την εσωτερική μετακίνηση των εγγράφων και την συλλογή των αναγκαίων υπογραφών να την κάνει αυτομάτως η υπηρεσία και όχι να τρέχει ο πολίτης από Γραφείο σε Γραφείο. Η εφαρμογή του one-stop shop γίνεται ήδη οργανωμένα και με εξαιρετικά αποτελέσματα εδώ και τρεις δεκαετίες σε πολλές υπηρεσίες ανεπτυγμένων χωρών, γίνεται- σε πολύ light μορφή- και στη χώρα μας.  Η εισαγωγή και συνεχής ανάπτυξη της τεχνολογίας και της Πληροφορικής έχουν απλοποιήσει τις διαδικασίες, έχουν περιορίσει τις απάτες που κάποιοι πολίτες θα ήθελαν να δοκιμάσουν και έχουν συντομεύσει το χρόνο ανταπόκρισης των υπηρεσιών στα αιτήματα των πολιτών.
ü	Σταθερότητα των διαδικασιών. Δε μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές υπηρεσιακές διαδικασίες μεταξύ διαφορετικών αστυνομικών τμημάτων, ή μεταξύ διαφορετικών παραρτημάτων των Ασφαλιστικών Ταμείων.
ü	Ισονομία. Ουδείς δέχεται ότι υπάρχουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας και η τήρηση της προτεραιότητας δεν αποτελεί αντικείμενο της διάθεσης του υπαλλήλου που εξυπηρετεί τους πολίτες.
ü	Απρόσκοπτη και συνεχή παροχή υπηρεσιών. Το ‘ωράριο μητέρας’ και η ‘άδεια κύησης’  είναι πρόβλημα που πρέπει να μπορεί να αντιμετωπίσει η υπηρεσία και όχι ο πολίτης με δεύτερη και τρίτη επίσκεψη στην υπηρεσία. Δεν υπάρχει τίποτα το έκτακτο και το απρόβλεπτο στο ‘ωράριο μητέρας.’

Το τρίτο σημαντικό σημείο είναι η ευρεία γνωστοποίηση των δεσμεύσεων της υπηρεσίας για το είδος και την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών της. Η έκδοση ενός ενημερωτικού φυλλάδιου είναι ένας συνηθισμένος τρόπος γνωστοποίησης των δεσμεύσεων της υπηρεσίας. Κατά κανόνα, το φυλλάδιο αυτό θα πρέπει να εύκολο να εντοπισθεί  στο χώρο που παρέχονται οι υπηρεσίες στον πολίτη καθώς και να είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας.

2. Επικοινωνία- διάλογος με τους πολίτες
Η έννοια ‘επικοινωνία’ αναφέρεται εδώ ως το είδος της αμφίδρομης, διαδραστικής διαδικασίας αλληλοενημέρωσης αλλά και (κυρίως) ανταλλαγής πληροφοριών με στόχο την ανάδραση τόσο από πλευράς πολιτών όσον και του παρόχου των υπηρεσιών. Ένα τέτοιο είδος επικοινωνίας:
l	Συμβάλλει στην εδραίωση κλίματος εμπιστοσύνης στην ειλικρινή και σοβαρή πρόθεση της Διοίκησης  του φορέα για παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες.
l	Αποτελεί μοχλό πίεσης των πολιτών προς το φορέα να είναι συνεχώς συνεπής στις δεσμεύσεις του για ποιοτικές υπηρεσίες.
l	Παράγει τον σεβασμό και την αναγνώριση των πολιτών για  το προσφερόμενο από τον φορέα έργο και εκτιμά και αναγνωρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει το προσωπικό για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών και επίλυση του προβλήματος του πολίτη. Πολύ συχνά, οι πολίτες που επισκέπτονται έναν φορέα πιστεύουν πως η μοναδική αποστολή μιας υπηρεσίας είναι να εξυπηρετήσει αυτούς, αγνοώντας το πόσοι πολίτες έχουν ήδη φορτώσει με αιτήματά τους την υπηρεσία. Την κατάσταση αυτή περιπλέκουν και κάποιοι δημόσιοι λειτουργοί της ενημέρωσης που χτίζουν έναν ενημερωτικό ‘πολιτισμό’ επιφανειακής κριτικής και εντυπωσιασμού. Στη σωστή επικοινωνία, ο πολίτης ενημερώνεται για το σύνολο  και την πολυπλοκότητα του παραγόμενου από την υπηρεσία έργου, γίνεται λιγότερο εγωκεντρικός και αναγνωρίζει την καταβαλλόμενη προσπάθεια για την εξυπηρέτησή του.
l	Βοηθά την υπηρεσία να βελτιώσει τις υπηρεσίες της και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας της. Αποτελεί διαπιστωμένο γεγονός ότι ο διάλογος με τον πολίτη μειώνει τα φαινόμενα αυταρέσκειας, που έχουμε  έμφυτα όλοι οι άνθρωποι, και παρέχει μια αντικειμενική βάση εκτίμησης του παραγόμενου έργου. ‘Όταν μάλιστα τα αποτελέσματα της επικοινωνίας γίνουν αντικείμενο εσωτερικής ανάλυσης και προβληματισμού, μπορεί να αποτελέσουν έναν οδηγό για βελτιώσεις όχι μόνο των προσφερόμενων υπηρεσιών, αλλά και για βελτιώσεις που αφορούν στην ποιότητα των εργασιακών συνθηκών για το ίδιο το προσωπικό του φορέα.

3. Έλεγχος – παρακολούθηση – αξιολόγηση- βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Η ‘Χάρτα του πολίτη’  που θα δημιουργήσει ένας φορέας για τις σχέσεις του με τους αποδέκτες των υπηρεσιών του έχει κάποια στοιχεία που έχει και ένα επίσημο κείμενο, όπως το Σύνταγμα μιας χώρας, αλλά πρέπει να είναι πολύ πιο ευέλικτο και ευπροσάρμοστο από ό,τι  ένα κείμενο μεγάλης σταθερότητας και αδράνειας  όπως το Σύνταγμα. Πρέπει να είναι ζωντανό και συνεχώς σύγχρονο. Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι απαραίτητο. Τα βήματα που πρέπει να τηρούνται για μια ρεαλιστική και αποτελεσματική «Χάρτα» περιλαμβάνονται στον τίτλο αυτού του εδαφίου:
Έλεγχος:	Ο ενοχλητικά μεγάλος αριθμός των ανενεργών ή απαρχαιωμένων Portals, πολλών ΟΤΑ, αναπτυξιακών φορέων, Περιφερειών, ΔΕΚΟ κλπ - που στην περίπτωση  της χώρας μας ‘απερρόφησαν’ τεράστια κονδύλια από την ‘Κοινωνία της Πληροφορίας’ -  είναι ένα ζωντανό παράδειγμα έλλειψης ελέγχου των διαδικασιών και των δεσμεύσεων. Αυτή η έλλειψη ελέγχου δεν αφορά μόνον στον φορέα που χρηματοδoτήθηκε για να δημιουργήσει ένα Portal «για την έγκαιρη, έγκυρη και ουσιαστική »πληροφόρηση των πολιτών. Αφορά και στην  ίδια την  ‘Κοινωνία της Πληροφορίας’  ή οποία δημιουργήθηκε και λειτουργεί «στα πλαίσια της σημασίας που έχει η χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας στην κοινωνική πρόοδο και την αναπτυξιακή πορεία ενός τόπου». Μεγαλόστομες δηλώσεις χωρίς σχεδιασμό ελέγχου και παρακολούθησης της ποιότητας του παραγόμενου έργου είναι συνηθισμένες στη χώρα μας και δεν τιμούν κανένα. Η κατάσταση γίνεται προκλητικά αδιαφανής και δυσεξήγητη όταν δημιουργούνται και δαπανηροί μηχανισμοί παρακολούθησης της ‘προόδου υλοποίησης’ με τη μορφή ‘Παρατηρητηρίων’ για τις σχετικές πολιτικές. Η Διοίκηση δεν πρέπει ούτε να αισθάνεται ούτε να επιθυμεί να βρίσκεται εκτός ελέγχου για την ποιότητα και αποτελεσματικότητα του έργου της.
Παρακο-λούθηση:	Η υπηρεσία που επιθυμεί να είναι συνεπής σχετικά με τις δεσμεύσεις της για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών οφείλει να έχει σχεδιάσει έναν αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης. Ο μηχανισμός αυτός, σε συνδυασμό και με το σύστημα ελέγχου, θα  αποτελεί λειτουργικό τμήμα του απαραίτητου μηχανισμού ανάδρασης για την εισαγωγή αλλαγών και βελτιώσεων. Ένα τέτοιο σύστημα θα συμβάλλει στη διατήρηση του αποδεκτού επιπέδου  ποιοτικών υπηρεσιών προς τον πολίτη.
Αξιο- λόγηση:	Την αξιολόγηση την εννοούμε και ως προς τη σύγκριση με τα υπεσχημένα από την ίδια την ομάδα αυτοαξιολόγησης της υπηρεσίας, αλλά και από την ταξινόμηση και επεξεργασία των στοιχείων από την επικοινωνία της υπηρεσίας με τους πολίτες και τους κοινωνικούς εταίρους.
Βελτίωση:	Εξ΄ορισμού, η πρόοδος και η βελτίωση είναι μια συγκριτική διαδικασία. Πρέπει να θυμόμαστε ότι ζούμε στην Κοινωνία και τον Πολιτισμό της Γνώσης. Βελτίωση μπορεί να προκύψει από πολλές πηγές: -       μπορεί να προκύψει από διαδικασίες αυτοαξιολόγησης, -       μπορεί να την εισηγηθεί το προσωπικό της υπηρεσίας, -       μπορεί να βασισθεί σε προτάσεις – υποδείξεις των πολιτών/ αποδεκτών των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Η  ‘Χάρτα των πολιτών’ στα πλαίσια της αναβάθμισης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών
Έγκειται στην ηγεσία του κάθε φορέα να αποφασίσει τα μέσα και τις ιδέες που θα χρησιμοποιήσει για την προσφορότερη μεθοδολογία αναβάθμισης των παρεχόμενων διοικητικών υπηρεσιών. Ένα από αυτά τα μέσα είναι και η ‘Χάρτα των πολιτών’. Είναι προφανές ότι τα ενδεδειγμένα μέσα εφαρμογής για την αποτελεσματικότερη διοίκηση ποιότητας εξαρτώνται τόσο από τα δομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του φορέα, όσο και από τα χαρακτηριστικά του παρεχόμενου προϊόντος/ υπηρεσίας καθώς και από τα ιστορικά, πληθυσμιακά, οικονομικά, πολιτιστικά, μορφωτικά, καταναλωτικά κ.ά χαρακτηριστικά των αποδεκτών/ χρηστών των προϊόντων του φορέα.  Ένα χαρακτηριστικό που προσδίδει προστιθέμενη αξία στη Χάρτα Πολιτών είναι ότι φέρει σε άμεση επαφή τον φορέα με τον εξυπηρετούμενο πολίτη. Είναι προφανές ότι μια γραπτή δέσμευση ενός φορέα για την ποιότητα των υπηρεσιών του συμβάλλει σημαντικά στη οικοδόμηση σχέσεων αλληλοσεβασμού, διαφάνειας και εμπιστοσύνης με του πολίτες. Υπάρχει αρκετή διεθνής εμπειρία για το πώς σχεδιάζεται και δομείται μια Χάρτα Πολιτών και τα επόμενα σημεία αποτελούν κωδικοποίηση αυτής της εμπειρίας. Τα σημεία αυτά αναφέρονται ειδικά για τη Χάρτα πολιτών στις σχέσεις τους  με υπηρεσίες του Δημόσιου τομέα:
Δυνατότητα  πολλαπλών επιλογών στον πολίτη για επαφή με τη Δημόσια Διοίκηση:	Η Δημόσια διοίκηση δεσμεύεται να παρέχει στον πολίτη ποικιλία διαύλων επαφής μαζί της. Οι δίαυλοι αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν Ταχυδρομείο, Τηλέφωνο, Fax, e-mail, επίσκεψη στα Γραφεία της Δημόσιας υπηρεσίας κλπ.
Προσωποποιημένη πληροφόρηση:	Ο πολίτης δικαιούται να έχει ολοκληρωμένη, πλήρη και εξειδικευμένη πληροφόρηση σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα για το οποίο έρχεται σε επαφή με την υπηρεσία. Η υποχρέωση της υπηρεσίας για ενημέρωση του πολίτη δεν εξαντλείται σε γενικόλογα και αόριστα κείμενα ή ενημερωτικές αφίσσες.
Ενημέρωση για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του πολίτη:	Η χάρτα του πολίτη και κάθε πληροφοριακό έντυπο σχετικό με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του πολίτη πρέπει να είναι εμφανώς διαθέσιμα τόσο στους χώρους υποδοχής - εξυπηρέτησης του κοινού όσο και στο διαδίκτυο.
Η υπηρεσία είναι για τον πολίτη ένα μονοκόμματο (seamless) λειτουργικό σύνολο χωρίς ‘ραφές’.	Ο  όρος ‘ χωρίς ραφές’ (seamless) προέρχεται από τον τεχνικό χώρο και δηλώνει το ενιαίο της σύνθεσης. Κατά κανόνα, τα μονοκόμματα προϊόντα είναι πιο δύσκολα στο σχεδιασμό και την  κατασκευή τους, αλλά είναι πολύ πιο ανθεκτικά και εύκολα στη χρήση τους από το μη ειδικό. Αυτά τα χαρακτηριστικά απαιτεί ο πολίτης και από τη Δημόσια Διοίκηση. Σε αρκετές Ευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες εφαρμόζεται η πολιτική  ‘no wrong door’ για να δηλώσει ακριβώς το ενιαίο της εξυπηρέτησης του πολίτη. Βεβαίως θα υπάρχουν Γραφεία και χώροι όπου ο πολίτης ούτε θα επιτρέπεται, αλλά ούτε και θα χρειάζεται να επισκεφθεί. Αλλά για τον πολίτη, η Διοίκηση είναι ενιαία και έτσι πρέπει να λειτουργεί στην επαφή της με τον πολίτη.
Εμπιστοσύνη και αξιοπιστία:	Πρέπει να υφίσταται σχέση ειλικρίνειας και αλληλοσεβασμού μεταξύ του πολίτη και της δημόσιας υπηρεσίας. Αυτό πρέπει να γίνεται εμφανές από τη συμπεριφορά των υπαλλήλων της υπηρεσίας τόσο στην προφορική όσο και τη γραπτή επικοινωνία μεταξύ τους. Το θέμα της εμπιστοσύνης είναι σημαντικό όχι μόνον από την πλευρά της υπηρεσίας προς τον πολίτη αλλά και αντιστρόφως: πρέπει με τον τρόπο λειτουργίας της η υπηρεσία να πείθει τον πολίτη για την αξιοπιστία και τη σοβαρότητά της. Αυτό, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει σταθερότητα διαδικασιών και εκπαιδευμένο προσωπικό. Περιλαμβάνει επίσης τη διάθεση της υπηρεσίας να αναλάβει την ευθύνη για τυχόν παραλείψεις ή λάθη της.
Σύστημα αξιολόγησης και αξιοποίησης των προτάσεων των πολιτών:	Καμμία δήλωση για σεβασμό προς τον πολίτη δεν είναι πειστική χωρίς την ύπαρξη μηχανισμού υποδοχής, επεξεργασίας και ένταξης της ουσίας των προτάσεων των πολιτών στον τρόπο λειτουργίας της Δημόσιας διοίκησης. Μία έννοια ιδιαίτερης σημασίας για την συμμετοχή του πολίτη τόσο στο σχεδιασμό πολιτικών, όσο και στον τρόπο υλοποίησης των πολιτικών αποφάσεων είναι η Διαβούλευση. Τόσο τα Ηνωμένα  Έθνη όσο και πολλές άλλες έγκυρες πηγές περιγράφουν με σαφήνεια τα τέσσερα στάδια τα οποία απαρτίζουν μια ειλικρινή και αποδοτική διαδικασία Διαβούλευσης. Παρά ταύτα, η  Διαβούλευση στη Χώρα μας αποτελεί πρότυπο ‘Μη διαβούλευσης’ και έχει – στην καλύτερη περίπτωση – τη μορφή ανακοίνωσης προθέσεων, η οποία είναι απλώς η πρώτη φάση της Διαβούλευσης.
Λογοδοσία  και γνωστοποίηση της αυτοαξιολόγησης:	Η αυτοαξιολόγηση δεν μπορεί να είναι απλώς ένα ενδοϋπηρεσιακό έγγραφο. Πρέπει να είναι διαθέσιμη για το κοινό τόσο για λόγους ενημέρωσης των πολιτών όσο και για προβολή του έργου της υπηρεσίας. Επιπλέον, η αυτοαξιολόγηση περιλαμβάνει και το απαραίτητο δημοκρατικό στοιχείο της Λογοδοσίας.

                                                        

Η ποιότητα στην εξυπηρέτηση του πολίτη

Γράφει ο Π. Ιωακείμ

Αποτελεί υποχρέωση των Δημοκρατικών Κυβερνήσεων  να εξασφαλίζουν δημόσιες υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της κοινωνίας για ποιοτικές, φιλικές, αποδοτικές και διαφανείς δημόσιες υπηρεσίες.		Στο κέντρο της υποχρέωσης για τη μορφή και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών του ευρύτερου δημόσιου τομέα βρίσκεται ο πολίτης. Ένας πολίτης που, και αυτός, μεταβάλλεται συνεχώς, επηρεάζοντας και επηρεαζόμενος από τις τεχνολογικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές.
Είναι προφανές πως ένα μεγάλο τμήμα των πολιτικών επιλογών μιας κυβέρνησης ή ενός δήμου μετατρέπονται σε πράξη μέσω της λειτουργίας των αντίστοιχων

Προκλητικές δηλώσεις υπέρ του Εφραίμ από Κύπρο και Ρωσία

Ο Μητροπολίτης Λεμεσού, εξέφρασε τη βαθιά του θλίψη για την απόφαση κατά του ηγουμένου Εφραίμ. Διερωτήθηκε δε «αν στην

Η συνοχή των πολιτικών

Γράφει ο Ι. Πάρκας

Η επισήμανση της Επιτροπής για την ανάγκη συνεκτικότητας των πολιτικών που γίνεται στη Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση έχει ιδιαίτερη αναπτυξιακή σημασία.

Η επισήμανση αντικατοπτρίζει την πολυπλοκότητα του έργου της σύγχρονης διακυβέρνησης οποιουδήποτε επιπέδου. Η πολυπλοκότητα αυτή πηγάζει τόσο από τη θεσμική όσο και την τομεακή διασύνδεση των δράσεων σε μια ανεπτυγμένη – και άρα πολύπλοκη - κοινωνία.

Με τη χρήση του όρου ‘θεσμική διασύνδεση’ αναφερόμαστε στο γεγονός ότι στις σύγχρονες ανεπτυγμένες κοινωνίες η πρόοδος και η κοινωνική βελτίωση προκύπτουν μέσα από συγκλίνουσες πολιτικές διαφορετικών θεσμικών οργάνων. Επί παραδείγματι, τους πολιτικούς στόχους: ‘διαφύλαξη και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής’, ‘εξυπηρέτηση του πολίτη’, ‘προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος’ ή ‘ανάδειξη και αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων’ θα τις συναντήσουμε, λίγο-πολύ, στις προεκλογικές διακηρύξεις φορέων της κεντρικής πολιτικής σκηνής, των Περιφερειών και των δήμων. Δεν υπάρχει καμιά αντίφαση σε αυτό και καμιά σύγκρουση αρμοδιοτήτων.

Όλοι οι προανεφερθέντες φορείς μπορεί και πρέπει να ασχοληθούν με αυτά τα θέματα. Αυτό που επιβάλλεται είναι οι πολιτικές δράσεις (συχνά μάλιστα από τον ίδιο φορέα…)  για αυτά τα θέματα να μην ακυρώνει η μία την άλλη. Ακόμα καλύτερα: η μία να δημιουργεί προστιθέμενη αξία στην άλλη. Αυτό είναι το νόημα της επίκλησης για ύπαρξη συνοχής στις δράσεις.

Ως προς τη χρήση του δεύτερου όρου ‘τομεακή διασύνδεση’ αναφερόμαστε στην αλληλεξάρτηση και συνάφεια που υπάρχει στις σχέσεις μεταξύ αποτελεσμάτων μιας δράσης σε διαφορετικούς τομείς πολιτικής.  Όπως έχει ήδη αναλυθεί, οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης επιβάλλουν να συνεξετάζουμε τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές συνιστώσες που έχουν όλες οι δράσεις.

Στον Πίνακα 1 δίνεται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πόσες σημαντικές διαστάσεις έχει μια συνηθισμένη δράση όπως λ.χ. η ‘συντήρηση  και αναβάθμιση πεζοδρομίων’. Πιθανόν, για κάποιους επιφανειακούς κριτές, μια τέτοια δράση να αποτελεί ‘έργο βιτρίνας’, αλλά η μελέτη του Πίνακα 1 πείθει περί του αντιθέτου και αναδεικνύει την πολυπαραμετρικότητα του έργου και τις πραγματικές αναπτυξιακές διαστάσεις που πρέπει να συνυπολογίζονται στην καθημερινή άσκηση διακυβέρνησης.

Πίνακας 1. Επηρεαζόμενοι τομείς από τη δράση ‘συντήρηση  και αναβάθμιση πεζοδρομίων’
1.	Ασφάλεια	Ένα σωστό δίκτυο πεζοδρομίων σε μια πόλη: ● Μειώνει την πιθανότητα τροχαίου ατυχήματος σε πεζούς καθώς τους επιτρέπει να βαδίζουν με ασφάλεια στο πεζοδρόμιο. ● Μειώνει τα περιστατικά παραβατικής συμπεριφοράς καθώς η άνετη βάδιση προτρέπει τους πολίτες να κυκλοφορούν πεζί στην πόλη τους. Αυτό μεταφράζεται σε αυξημένη δημόσια εποπτεία των ανοικτών χώρων, κάτι που, διεθνώς, θεωρείται σοβαρός αποτρεπτικός παράγοντας παραβατικών συμπεριφορών.
2.	Ενίσχυση της τοπικής οικονομίας	Το τοπικό εμπόριο  και οι μονάδες ψυχαγωγίας, ενισχύονται σημαντικά από τη δυνατότητα άνετης και ασφαλούς κυκλοφορίας των πεζών.
3.	Αξιοποίηση κοινωνικών υποδομών	Η δυνατότητα άνετης και ασφαλούς κυκλοφορίας των πεζών επιτρέπει σε ηλικιωμένους και παιδιά να επισκέπτονται και να αξιοποιούν κοινωνικές υποδομές της πόλης όπως αθλητικές εγκαταστάσεις, ΚΑΠΗ, Πνευματικά-Πολιτιστικά κέντρα, πάρκα  κλπ
4.	Αύξηση της χρήσης των Μ.Μ.Μ	Πόλη με καλό δίκτυο πεζοδρομίων κάνει ασφαλέστερη τη διαδρομή ‘Σπίτι- Στάση λεωφορείου’ και αυτό- έχει αποδειχθεί διεθνώς- οδηγεί σε μείωση της χρήσης ΙΧ και αύξηση της χρήσης των ΜΜΜ.
5.	Μείωση του θορύβου και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης	Η μείωση της χρήσης ΙΧ που επιτυγχάνεται με τα σωστά δίκτυα πεζοδρομίων συντελεί στη μείωση του θορύβου και της εκπομπής ρύπων.
6.	Μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού	Το σωστό πεζοδρόμιο επιτρέπει στον ηλικιωμένο και το άτομο με ειδικές ανάγκες ναι κινηθεί ασφαλέστερα στην πόλη. Αυτή η αυξημένη δυνατότητα μετακίνησης αποτελεί –εξορισμού- μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού λόγω προβλημάτων προσβασιμότητας.
7.	Βελτίωση της ελκυστικότητας της πόλης	Μιας πόλη με εικόνα δρόμων που συναντάς πολίτες όλων των ηλικιών να κινούνται στους δρόμους της δείχνει μια πόλη ανθρώπινη, ζωντανή  και ελκυστική.
8.	Προστασία και βελτίωση της Υγείας	Είναι γνωστό πως η ήπια βάδιση είναι εξαιρετική άσκηση για όλες τις ηλικίες. Τα ασφαλή και άνετα πεζοδρόμια  σε αστικές περιοχές προσφέρονται για αυτή τη δραστηριότητα.
9	Αισθητική	Η συντήρηση και κατασκευή νέων πεζοδρομίων βελτιώνει την αισθητική των ανοιχτών χώρων της πόλης.

 

Αν η λογική του ανωτέρω πίνακα εφαρμοζόταν στις διαδικασίες εφαρμογής του ΕΣΠΑ  είναι πιθανόν να είχαμε λίγο καλύτερη- και πιο αναπτυξιακή- απορρόφηση κοινοτικών πόρων. Αντ΄ αυτού, είχαμε ‘βιοκλιματικές παιδικές χαρές’ και δη με κόστος εκατομμυρίων ευρώ…